Menurut Havranek, di dalam Garvin (1984), sesuatu bahasa yang mencapai taraf sebagai bahasa ilmu perlu mempunyai dua ciri penting: keintelektualan dan kesempurnaan bahasa. Melalui keintelektualan, bahasa tersebut mestilah mempunyai keupayaan menyampaikan hujah dan buah fikiran yang berkesan dan tepat yakni mampu menyampaikan kesinambungan dan kerumitan fikiran tanpa melalui pelbagai rintangan. Beliau juga mengatakan bahawa, kemuncak pencapaian taraf keintelektualan bahasa tersebut mesti sudah berada di dalam suasana 'saintifik' yang boleh menganalisis bahasa secara tepat yang mencerminkan kejelasan pemikiran yang logik.
Keintelektualan bahasa dicapai melalui perbendaharaan kata dan melalui sistem tatabahasa. Keintelektualan perbendaharaan kata boleh dicapai melalui dua cara, iaitu:
i. Pengembangan perbendaharaan kata (lexical development ) dengan menambah istilah baru, yang bersifat khusus dan kadangkala sukar difahami.
ii. Melalui penukaran bentuk dan corak perbendaharaan kata iaitu dengan memberi pengertian khusus atau tertentu kepada perkataan tertentu yang berbeza dengan penggunaan biasa; perkataan baru mesti bersifat tepat, spesifik dan abstrak.
Kesempurnaan bahasa pula bermaksud satu bahasa yang akan berfungsi sebagai bahasa ilmiah harus mempunyai sistem dan peraturan bahasa yang lengkap yakni mempunyai sifat-sifat kestabilan, kelenturan, kepelbagaian, keberkesanan dan keindahan. Kestabilan bermaksud sesuatu bahasa itu mesti lah mempunyai peraturan-peraturan atau sistem, contohnya peraturan sebutan, peraturan memakai imbuhan, peraturan menggunakan frasa atau ayat, di samping mempunyai sistem atau cara membentuk kata atau istilah-istilah. Tanpa peraturan ini, kestabilan bahasa tidak mungkin tercapai. Bersifat luntur pula bermaksud bahasa itu boleh menerima pembaharuan yang berlaku di dalam bahasa-bahasa lain. Misalnya, penggunaan imbuhan pinjaman (pro-, anti-, -isme, is-), penggunaan istilah baru dan kata pinjaman daripada bahasa Inggeris dan Arab. Sifat keterbukaan ini membolehkan bahasa Melayu berfungsi dengan sempurna sebagai bahasa ilmu di dalam pelbagai bidang termasuk sains dan teknologi.
Sifat kepelbagaian di dalam bahasa Melayu yang berfungsi sebagai bahasa ilmu pula bermaksud mempunyai pelbagai cara untuk menyatakan pelbagai peristiwa, perasaan atau pemikiran untuk mendapatkan kesan-kesan yang berbeza. Contohnya, untuk meminta seseorang itu membuka 'suis angin' kerana hawa di dalam bilik itu panas, boleh disampaikan dengan pelbagai gaya atau cara seperti:
i. Berpeluh pula badan. Panas rasanya sekarang!
ii. Panas sungguh malam ini.
iii. Tolong pasangkan kipas angin. Saya rasa panas.
iv. Bilik ini patut dipasang dengan alat pendingin udara. Memang tidak sesuai pakai baju jenis ini. Panas rasanya.
Sifat keberkesanan pula bermaksud yang sempurna itu mempunyai keupayaan memberikan maksud dengan tepat dan berkesan. Antara ciri-cirinya ialah, bahasa itu mestilah mempunyai perkataan, istilah, frasa dan ayat yang boleh digunakan untuk menyemai maksud dengan tepat tanpa menimbulkankeraguan, kekeliruan dan kekaburan erti. Pada masa kini juga terdapat banyak buku ilmiah sama ada di dalam bidang teknologi mahupun sains yang digunakan sebagai rujukan di pusat pengajian tinggi atau universiti. Bahasa yang sempurna juga mestilah mempunyai keindahan bahasa yakni boleh melahirkan buah fikiran, pendapat ataupun kenyataan dengan bahasa yang indah dan sedap didengar serta mempunyai nilai-nilai estetika yang tinggi. Nilai estetika ini dapat kita lihat melalui puisi tradisional mahupun puisi moden seperti pantun, syair, gurindam dan sajak. Antara contoh keindahan bahasa dapat dilihat melalui bait-pait puisi di bawah:
1. Tanjung Katong airnya biru,
Tempat orang bermandi manda,
Sedang sekampung lagikan rindu,
Inikan pula jauh di mata.
2. Apa guna berkain batik,
Kalau tidak dengan sujinya,
Apa guna beristeri cantik,
Kalau tidak dengan budinya.
3. Barang siap tiada memegang agama,
Sekali-kali tiada boleh dibilang nama.
4. Burung kedidi terbang ke hutan,
Gugur bulunya di ranting sena,
Ranting patah menimpa budak,
Jangan menjadi rambutan jantan,
Orang berbunga awak berbunga,
Orang berbuah awak tidak.
(Dipetik daripada A. Halim Ali (2006), Mendekati Puisi Melayu Tradisional.
Tanjong Malim: Penerbit Universiti Pendidikan Sultan Idris)
Sebenarnya, hasil daripada kerjasama pelbagai pihak boleh membuahkan buku ilmiah yang dapat digunakan di sekolah rendah, menengah, institut perguruan dan universiti. Peranan utama dimainkan oleh DBP sejak tertubuhnya institusi tersebut pada tahun 1956 dan hingga sekarang isu buku rujukan bagi sekolah rendah dan menengah sudah dapat diselesaikan. Di samping itu, pihak kerajaan juga telah memainkan peranan yang penting di dalam kemajuan menuju ke arah penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu. Pihak kerajaan telah memberi bantuan kewangan yang amat banyak di dalam hal ini dan pelbagai aktiviti disediakan untuk pengembangan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan